เคยเห็นทองคำละลายในปรอทหรือไม่?

     ในชีวิตประจำวัน เราเคยทำสารละลายใช้หลากหลายชนิด น้ำเกลือ น้ำเชื่อม เป็นต้น แต่น้อยครั้งมากที่เราจะเคยเห็นทองคำละลายในปรอท

     ทองคำเมื่อถูกตีให้แบนราบ เพื่อเพิ่มพื้นที่ผิว มันจะขยายได้กว้างมาก เมื่อเทียบกับปริมาณหรือน้ำหนักของมัน ด้วยเหตุนี้ทองคำจึงเป็นโลหะที่มีอัตราการขยายตัวสูง เมื่อเทียบกับปริมาณของมัน และเมื่อเทียบกับโลหะชนิดอื่นๆ บวกกับความแวววาว ดูเลอค่าจึงทำให้มันเป็นโลหะที่มนุษย์ให้คุณค่าต่อมันสูงมาก นอกจากนี้ทองคำยากต่อการทำปฏิกิริยากับอากาศ ความชื้นจากสิ่งแวดล้อม จึงทำให้มันดูแวววาวตลอดเวลา หลายครั้งเราจะเห็นว่ายานสำรวจอวกาศมักถูกเคลือบด้วยทองคำ

จุดอ่อนของทองคำ

     แต่กระนั้นทองคำก็ถูกทำให้สลายตัวได้ง่าย เมื่อเจอปรอท ให้จินตนาการว่าทองคำเหมือนเกลือ ปรอทเป็นโลหะที่อยู่ในสถานะของเหลวเหมือนกับน้ำ (เมื่ออยู่บนโลก)  ทองคำจึงละลายอย่างง่ายดายเมื่อเรานำไปใส่ในปรอท แต่ใครจะไปทำอย่างนั้นจริงไหมครับ

     NileRed แชลแนลจาก Youtube ได้ทดลองนำทองคำเปลวมาละลายในปรอทให้ดู ตามคลิปด้านล่าง

     จากคลิปเราจะเห็นว่าเมื่อเขานำทองคำมาแตะกับปรอท เพียงไม่กี่วินาที แผ่นทองคำก็เริ่มละลาย (เหมือนจมลงในปรอท) แต่เท่านั้นยังไม่พอ เขายังแสดงให้เห็นว่าเราสามารถสกัดทองคำออกมาจากปรอทอีกด้วย ในช่วงท้ายคลิป โดยการนำไปใส่ในกรดไนตริก ซึ่งเป็นกรดที่นิยมใช้ในการสกัดแร่มีค่าออกมา จากนั้นเติมกรดไนตริกลงไปเรื่อยๆ จนได้ตะกอนของทองคำออกมา นำไปเผาไฟจนได้โลหะทองคำที่มีความแวววาวกลับมาอีกครั้ง (แต่คุณภาพอาจไม่ดีเท่าเดิม)

     หลายครั้งเรามักจะได้ยินข้อควรระวังว่าอย่านำทองคำไว้ใกล้ปรอท ก็เพราะเหตุนี้แหละครับ